biddas de sa Costera e de sa marina paesi dell'Ogliastra montana e marina

Àrthana / Arzana Barì / Bari Sardo Baunei Biddamanna Strisàili / Villagrande Strisaili Cardedu Elini Foghesu / Perdasdefogu Gàiru / Gairo Gilisuli / Girasole Irbono / Ilbono Jersu / Jerzu Lanusè / Lanusei Loceri Lotzorai Orthullè / Urzulei Osini Seui Talana Tertenia Tortolì Triei Ulassa / Ulassai Ussassa / Ussassai

lunedì 20 febbraio 2012

Tipologias de iscritura

Inoghe sa definitzione is istudiosos Dell'Aquila e Iannaccaro, chi ant partzidu is genias de iscritura de una limba:

 "Grafia dialettale irriflessa" (D1): Est a unu còdighe chi est suta un'àteru (ufitziale) in su logu, no est autònomu e non giughet elaboratzione. S'iscriet cun custa grafia a nivellu personale, giustu pro si subènnere su chi depimus pigare in butega, si ischimus giai is faeddos.

"Grafia dialettale riflessa" (D2): Totu che pare a su de in antis, a unu còdighe chi est suta un'àteru (ufitziale) in su logu. Est una grafia chi est bona prus pro propagandare su dialeto in intro de sa comunidade e mescamente in foras puru, a bias pro fàghere bìdere cantu est "istrambeca" sa limba de su logu  a cunfrontu cun cudda ufitziale ma peri a cunfrontu de is àteras variantes; bolet èssere unu modellu locale, pro una zona e non petzi pro chie dd'iscriet, e impreat imbentos gràficos curiosos pro mustrare cantu est "corriatza" s'allega locale a chie dda diat bòlere pronuntziare.

__________________________



"Ortografia di lingua locale (LL)": Est s'ortografia de unu còdighe autònomu, ma dd'impreant de cantu bi sunt àtera limbas connotas e allegadas. Custas ortografias sunt su bonu che propostas fatas dae istitutziones culturales, e podent èssere retzidas bene dae sa gente, mescamente a leadas. Ant una riflessione metalinguìstica bastante bona, chi non s'arreschet a rapresentare sa fonètica ebbia. (Una cosa de gasi podet èssere sa proposta nostra de "ogiastrinu-costerinu" chi impreamus in custu blog a costadu de sa grafia comuna.

"Ortografia polinomica" (LP): Est una ortografia chi non naschet dae istitutziones locales ma dae is istitutziones prus artas. Serbit pro fàghere a coberta de totu is variantes allegadas in unu territòriu mannu, pro impreos ufitziales de una limba chi est crompende como a unu status prus artu. Un'esèmpiu est sa LSC pro su sardu.


"Ortografia classica (LC)"
Est una ortografia chi s'est formada in sos sèculos colados, cun acontzos est impreada comente limba de istados. Est unu còdighe a banda dae s'allega, peri ca in sos sèculos s'allega est andada a in antis ma custas grafias sunt meda firmas. Pro more de custu faghent a modellu pro àteras limbas, mescamente limbas chi sunt bassu de custas in unu territóriu. 

Nessun commento: